Τι είναι το καρμπυρατέρ και πώς καθαρίζεται

Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία οδηγοί είχαν σίγουρα την εμπειρία κάποιου αυτοκινήτου με καρμπυρατέρ, μιας και αποτελούσε βασικό τμήμα του συστήματος παροχής καυσίμου κάθε αυτοκινήτου μέχρι κάποια εποχή. Φυσικά, στις ημέρες μας, τα συγκεκριμένα αυτοκίνητα θεωρούνται μάλλον αντίκες.

Ας εξηγήσουμε όμως στους νεότερους τι είναι το καρμπυρατερ αυτοκινητου. Για να λειτουργήσει ο κινητήρας απαιτεί μια συγκεκριμένη ποσότητα αέρα και καυσίμου. Στις ημέρες μας, αυτό το κάνει κάποιο έξυπνο σύστημα ψεκασμού καυσίμου. Παλαιότερα, η λήψη του σωστού μείγματος γινόταν από το καρμπυρατέρ. Το καρμπυρατέρ συνήθως διέθετε ένα θάλαμο στον οποίο αποθηκευόταν το καύσιμο, το τσόκ του αέρα, ένα «ζιγκλέρ» (οπή) για το ρελαντί, το βασικό «ζιγκλέρ» παροχής καυσίμου, έναν περιοριστή του αέρα με σχήμα Venturi και την αντλία επιτάχυνσης.

Το όνομά του εξηγεί και την λειτουργία του. Ουσιαστικά, η λέξη καρμπιρατέρ προέρχεται από παραφθορά της λέξης «carburet» που σημαίνει «αναμιγνύω αέρα με καύσιμα».

Τι είναι το Venturi; Venturi ονομάζεται το φαινόμενο κατά το οποίο η ταχύτητα ενός υγρού μειώνεται, για να μπορέσει να περάσει από κάποιο στενότερο σημείο. Παράλληλα, μειώνεται η ταχύτητά του αλλά αυξάνεται η πίεσή του. Όταν η πίεση πέσει χαμηλότερα από την ατμοσφαιρική, δημιουργείται κενό με αποτέλεσμα τη δημιουργία φαινομένων έλξης.

Ας δούμε όμως πώς λειτουργεί το καρμπυρατέρ

Το καρμπυρατέρ του αυτοκινήτου κάνει την ανάμειξη καυσίμου και αέρα προτού αυτό φτάσει στους κυλίνδρους του κινητήρα για να γίνει η ανάφλεξη. Βρίσκεται τοποθετημένο στο επάνω μέρος του κινητήρα και συνήθως καλύπτεται από το φιλτρο αερα αυτοκινητου. Η λειτουργία του βασίζεται στην ισχύ κενού και μια ντίζα ελέγχου.

Η ντίζα αυτή συνδέει το καρμπυρατέρ με το πετάλι του γκαζιού. Μόλις πατηθεί το πετάλι, ουσιαστικά το καρμπιρατέρ ανοίγει και τραβά μεγαλύτερη ποσότητα αέρα. Βάση του κενού στο εσωτερικό του, τραβά παράλληλα και περισσότερο καύσιμο, αυξάνοντας την ισχύ του κινητήρα.

Για να γίνει όμως αυτό, ο αέρας περνά μέσα από ένα στόμιο Venturi μέσα στο καρμπιρατέρ που αυξάνει την ταχύτητά του και δημιουργεί φαινόμενο κενού. Έτσι το κενό τραβά καύσιμο μέσα από το θάλαμο αποθήκευσης καυσίμου με έναν πλωτήρα (φλοτέρ) - συνήθως - και αφού αναμιχθεί με τον αέρα, περνά πια ως μείγμα στους κυλίνδρους για την ανάφλεξη.

Τα καρμπυρατέρ ήταν συνήθως «μονά», δηλαδή διέθεταν ένα στόμιο Venturi. Για τους μεγαλύτερους και πιο δυνατούς κινητήρες υπήρχαν και διπλά αλλά και τετραπλά. Στα διπλά, δούλευαν και τα δύο Venturi, ενώ στα τετραπλά μπορούσαν να δουλεύουν και τα τέσσερα ή αρχικά τα δύο και από κάποιες σ.α.λ. και πάνω και τα τέσσερα. Έτσι, μπορούσαν να παράσχουν τις πιο μεγάλες ποσότητες καυσίμου που απαιτούσαν οι κινητήρες μεγάλου κυβισμού.

Τα καρμπυρατέρ παρέχουν αρκετά πλεονεκτήματα αλλά έχουν και μειονεκτήματα

Ας δούμε μερικά:

Πλεονεκτήματα:

1. Τα ανταλλακτικά του καρμπυρατέρ είναι φθηνότερα από αυτά των συστημάτων ψεκασμού καυσίμου.
2. Τα καρμπυρατέρ παρέχουν πιο μεγάλη ισχύ και αμεσότερη ανταπόκριση.
3. Δεν έχουν περιορισμούς στην ποσότητα καυσίμου που αντλούν, οπότε μπορεί να φτάσει πιο πολύ καύσιμο στους κυλίνδρους, δημιουργώντας πυκνότερο μείγμα και υψηλότερη ισχύ. 

Μειονεκτήματα:

1. Στις χαμηλές σ.α.λ. το μείγμα είναι αραιό οπότε στην ψυχρή εκκίνηση απαιτείται η ύπαρξη τσόκ αέρα, είτε χειροκίνητου, είτε αυτόματου για τον εμπλουτισμό του, αλλιώς ο κινητήρας δεν θα πάρει μπροστά .
2. Η λειτουργία του, επηρεάζεται από την ατμοσφαιρική πίεση.
3. Οι εκπομπές βλαβερών ουσιών είναι υψηλότερες από αυτές των σύγχρονων συστημάτων.
4. Επηρεάζονται περισσότερο από τις ακαθαρσίες στα καύσιμα και μπουκώνουν οπότε απαιτούν καθάρισμα.

 Το τέταρτο μειονέκτημα είναι το ενοχλητικότερο γιατί ουσιαστικά δεν επιτρέπει στον κινητήρα να λειτουργήσει σωστά. Το ότι το καρμπυρατέρ έχει μπουκώσει φαίνεται άμεσα μιας και είτε:

• ο κινητήρας δεν παίρνει μπροστά,
• το αυτοκίνητο «φτερνίζεται» όταν πατιέται το γκάζι ή πάει να σβήσει,
• βγαίνει μαύρος καπνός από την εξάτμιση,
• ή πλημυρίζει το καρμπιρατέρ και διαρρέει το καύσιμο επάνω στον κινητήρα.

Το πρώτο βήμα σε αυτές τις περιπτώσεις είναι το σπρέι καθαρισμού καρμπυρατέρ. Η χρήση του είναι απλή. Αφού βγει το φίλτρο από το καρμπιρατέρ και ενώ λειτουργεί το αυτοκίνητο, ψεκάζουμε στο κέντρο του καρμπιρατέρ και μετά, δίνουμε παραπάνω αέρα. Αυτή η λύση θα έχει αποτελέσματα στα ελαφρά μπουκώματα.

Αν το μπούκωμα είναι σοβαρότερο θα πρέπει να λυθεί το καρμπιρατέρ και να του γίνει καθαρισμός με καθαριστικό καρμπυρατέρ. Παλαιότερα, αντί για καθαριστικό, σε ορισμένες περιπτώσεις γινόταν και χρήση βενζίνης. Αν υπάρχουν οι γνώσεις και τα εργαλεία η συγκεκριμένη διαδικασία μπορεί να γίνει και από τον ίδιο τον οδηγό.

Ας δούμε τη διαδικασία:

1. Αφαίρεση του καρμπυρατέρ. Αποσυνδέουμε τη γραμμή του καυσίμου από τον κορμό του, αφού κλείσουμε την παροχή για να μην κυλήσει το καύσιμο. Μετά αφαιρούμε τα στοιχεία στήριξης του και με απαλές κινήσεις βγάζουμε το καρμπυρατέρ από τη θέση του.
2. Λύσιμο του καρμπυρατέρ. Η διαδικασία αυτή είναι δύσκολη. Αρχικά, αφαιρούμε τον πλωτήρα (φλοτέρ). Μετά με ένα μυτοτσίμπιδο αφαιρούμαι τον πείρο του πλωτήρα. Σειρά έχουν τα ζιγκλέρ και στη συνέχεια, όλα τα υπόλοιπα τμήματα που διαθέτει και μπορούν να βγουν. (Καλό θα ήταν να τραβηχτούν φωτογραφίες πριν και μετά, για να θυμάστε τι πάει που).
3. Μούλιασμα. Τοποθετούμε τα πάντα σε ένα δοχείο με καθαριστικό υγρό (ή βενζίνη) για περίπου μισή ώρα.
4. Τρίψιμο. Με ένα σκληρό πινέλο τρίβουμε όλα τα τμήματα για να καθαρίσουν από τους ρύπους και τις βρωμιές. Τα ξεπλένουμε πάλι με καθαριστικό και τα στεγνώνουμε αφού μείνουμε ικανοποιημένοι από το καθάρισμά τους.
5. Συναρμολόγηση του καρμπιρατέρ. Με βάση τις φωτογραφίες τοποθετούμε και πάλι τα πάντα στη θέση τους με την αντίστροφη σειρά από αυτή που αφαιρέθηκαν.
6. Τοποθέτηση του καρμπιρατέρ στη θέση του και σύνδεση της παροχής καυσίμου.

 Το καρμπυρατέρ είναι πια στη θέση του αλλά δυστυχώς απαιτείται η ρύθμισή του, διαδικασία αρκετά δύσκολη που απαιτεί γνώσεις. Αν σκεφτούμε ότι η τιμή καθαρισμού του καρμπυρατέρ του αυτοκινήτου από τους ειδικούς κάποιου συνεργείου βρίσκεται γύρω στα 100 ευρώ, μάλλον η βέλτιστη λύση θα ήταν η επιλογή ενός αξιόπιστου συνεργείου για τον καθαρισμό.

Εκεί θα σας ενημερώσουν και για το αν η επισκευή είναι εφικτή ή απαιτείται η αντικατάσταση του καρμπιρατέρ. Για να είστε ασφαλείς να θυμάστε ότι οι τιμές των καρμπιρατέρ αυτοκινήτου ξεκινούν για τα καινούρια, ανάλογα με τη μάρκα και το μοντέλο, από τα περίπου 120 με 150 ευρώ, αλλά μπορεί να ξεπεράσουν ακόμη και τα 1500.